اولین ها در رادیو تهران

اولين ناظر متون راديويي

علي دشتي در سال 1272 شمسي در کربلا به دنيا آمد. او هنگام افتتاح راديو در ايران عضو اداره شهرباني بود و رياست دايره راهنماي نامه نگاري را در اداره سياسي شهرباني به عهده داشت.

او به همراه عبدالرحمن فرامرزي (روزنامه نگار و نويسنده) و چند نفر ديگر جزو اولين کساني بودند که نظارت بر متون گفتار راديويي و رسانه هاي گروهي آن زمان را در حد امکان انجام مي داد. هيچ روزنامه اي بدون اجازه اين قسمت حتي اجازه چاپ يک آگهي را نيز نداشت. همچنين هيچ جمله اي در راديو خوانده نمي شد مگر اينکه قبلاً از نظر علي دشتي گذشته باشد.
دشتي روزنامه نگاري منتقد و تندرو بود. روزنامه شفق سرخ در نخستين سال هاي تأسيس، اين موضوع را اثبات کرد ولي بعدها او به صورت يک روزنامه نگار خبري طرفدار دولت درآمد.
او به زبان و ادبيات فارسي، عربي و فرانسه تسلط کامل داشت و با زبان هاي آلماني و انگليسي نيز آشنا بود. او سخنوري صحنه ساز بود. شهرت او بيشتر به خاطر نويسندگي است و آثار مکتوبي نيز دارد.

يکي از قديميترين نويسنده ها

حسينقلي مستعان پس از اتمام دوره دبيرستان در دارالفنون مدتي در مدرسه علوم سياسي به تحصيل پرداخت.

وي کار روزنامه نويسي را از سال 1298 آغاز کرد و از 17 سالگي در روزنامه نيمه رسمي ايران فعاليت داشت و نخستين شعرها و داستان هاي کوتاه خود را در روزنامه هاي «نسيم شمال، اتحاد و روزنامه ايران» منتشر کرد. قصه نويسي را نيز از سال 1314 در مجله «مهرگان» با نام مستعار «ح.م.حميد» آغاز نمود.
او در کار ترجمه هم دست داشت، ترجمه «بينوايان» اثر ويکتور هوگو که از جمله ترجمه هاي اوست يکي از بهترين ترجمه هاي بينوايان به شمار مي رود.
او در سال 1319 مجله «راهنماي زندگي» را منتشر کرد و بدون وقفه از سال 1300 تا 1357 – يعني 57 سال – قلم زد.
مستعان پس از واقعه شهريور 1320 مدتي به سياست روي آورد و سردبير و مدير برخي از روزنامه هاي سياسي آن زمان مانند روزنامه هاي «اخبار روز، اخبار و دستور» شده و از دهه 1320 براي بعضي از برنامه هاي راديو مي نوشت. او در سال 1328 رئيس شوراي نويسندگان راديو شد. مستعان بسيار پرکار بود و گاهي در هفته، هفت تا هشت پاورقي و داستان کوتاه مي نوشت و همه را مرتب و بدون تأخير مي رساند.
او از سال 1335 تا سال 1340 در «مجله راديو» داستان کوتاه مي نوشت. اغلب نوشته هاي او در «مجله راديو» داستان هاي پندآموز اجتماعي بود که با يک نتيجه گيري اخلاقي پايان مي يافت. بسياري از داستان هاي او در برنامه هاي راديو استفاده مي شد.
او نثري روان و ساده داشت و داراي تخيل قوي بود و در شخصيت پردازي مهارت زيادي داشت.
نوشته هايش پيش نويس و پاکنويس نداشت و از همان آغاز کار، شروع به نوشتن مي کرد. وي 1000 داستان کوتاه و 200 کتاب نوشته است و به مرد هزار داستان شهرت دارد. او مدتي هم به کار نمايشنامه نويسي مشغول شد و طي سال هاي دهه 30 و 40 نمايشنامه هاي زيادي براي راديو نوشت.
مستعان در اواخر دهه بيست مدتي به رياست راديو منصوب شد.

قديميترين گوينده

رضا سجادي متولد 1299 فرزند حجت الاسلام حاج سيد مصطفي سرابي واعظ و ناطق زبردست بود که در شهر مشهد مقدس به دنيا آمد.

وي تحصيلات ابتدايي و متوسط را در موطن خود به پايان رساند و وارد دانشکده ادبيات دانشگاه تهران شد. او در سال 1319 به عنوان گوينده در راديو استخدام شد و قسمتي از برنامه هاي راديو توسط او اجرا مي شد.
رضا سجادي مدتي به رياست اداره راديو منصوب گرديد و مدتي هم رياست اداره مطبوعات وزارت پيشه و هنر را عهده دار بود.
رضا سجادي ناطقي زبردست، اديبي پرمايه و شعرشناس بود او اشعار زيادي را در حافظه داشت و هنگام محاوره از اشعار حافظ، شاهد و مثال مي آورد.

اولين گوينده خانم

قدسي رهبري اولين گوينده خانم، در روز افتتاح راديو، در تاريخ 1319/2/4 بود.

قبل از افتتاح راديو دو نفر از وزرا، عده اي از اساتيد دانشگاه تهران و چند نفر از کارمندان عاليرتبه و مهندسان وزارت پست و تلگراف در يکي از سالن هاي باشگاه افسران از وي تست گويندگي گرفتند و او نفر اول شد.
بد نيست بدانيد ملک الشعراي بهار يکي از اساتيدي بود که از داوطلبان گويندگي تست معلومات عمومي، فن بيان و شعرخواني مي گرفت.

قديميترين خواننده مرد

اسماعيل خوانساري مشهور به اديب خوانساري در سال 1280 متولد شد.

کار خور را از مؤذني مسجد خوانسار آغاز کرد و پس از مدتي نزد اساتيد گوناگون گوشه هاي مختلف ساز و آواز ايراني را فرا گرفت.
او براي هنرش قدر و منزلت زيادي قائل بود، خودش در اين باره مي گويد:«هيچگاه از کسي در ازاي خواندن نوا پول نگرفته ام، زيرا اين کار را دون شخصيت يک هنرمند مي دانم».
اديب خوانساري در پاسداري از هنر و شخصيت خود سخت کوشا بود. وي در سال 1319 يعني در زمان افتتاح راديو همکاري خود را با اين رسانه آغاز کرد و پس از آن نيز با آن همکاري داشت و با شروع برنامه «گلها» از خوانندگان پرکار در اين برنامه به شمار مي آمد.

 

اولين ويراستار متون راديويي

استاد سعيد نفيسي، مورخ، اديب، منتقد، نويسنده، نمايشنامه نويس، شاعر، لغت نويس، زبان شناس و مترجم، فرزند دکتر علي اکبر نفيسي ناظم الاطبا بود.

تحصيلات دوران ابتدايي را در مدرسه شرف و دوران متوسطه را در مدرسه علميه گذراند.
در سال 1297 تهيه مقالات و تصحيح مجله «انجمن ادبي دانشکده» به مديريت ملک الشعراي بهار به او سپرده شد و در سال 1299 به عضويت انجمن ادبي ايران درآمد.
در حدود 1310 به تدريس در دانشکده ادبيات پرداخت و در 1314 عضو پيوسته فرهنگستان ايران شد.
او پس از کسب درجه دکتري کرسي تاريخ ادبيات ايران را در دانشگاه تهران به دست آورد. مدتي به عنوان استاد افتخاري در دانشگاه هاي کابل در افغانستان، قاهره در مصر، پن ژوزف در لبنان، بروکسل در بلژيک، هاروارد در آمريکا، کلمبيا در نيويورک و دانشگاه پرنيستن در نيوجرسي به تدريس پرداخت.
وي رياست کميسون راديو را قبل از افتتاح راديو به عهده داشت و مسئوليت تهيه و ويرايش گفتارهاي راديو با او بود، زيرا توانايي کم نظيري در نويسندگي داشت و پرکارترين و معروفترين نويسنده زمان خود بود. نثر او ساده و روان بود و بسيار سريع مي نوشت.
او مردي ساده و قانع بود. محمدعلي فروغي در کابينه خود وي را براي تصدي پست وزارت فرهنگ در نظر گرفت ولي او کرسي استادي را بر مقام وزارت ترجيح داد.
ايرج افشار او را يکي از پيشروان پژوهش هاي ايران شناسي مي داند.
او سال ها در بسياري از برنامه هاي راديو با موضوع ادبيات و ايران شناسي به عنوان کارشناس مجري در برنامه ها حضور داشت. سعيد نفيسي کتابخانه عظيمي داشت که قبل از مرگ آن را در چهار بخش به نهادهاي مختلف فروخت و يا به آنها اهدا کرد.

مطالب مرتبط:

تاریخچه’ رادیو